Introduction to Human-Centered Design (materiały drukowane, warsztaty programowania)

Wybrany temat: Jak można zmniejszyć poczucie stygmatyzacji u osób z niepełnosprawnościami i zachęcić je do podjęcia zatrudnienia?

Kurs Introduction to Human-Centered Design (prowadzony przez +ACUMEN i IDEO.org) trwał od stycznia do marca 2018 roku. Praca, na podstawie metod warsztatowych Design Thinking, przebiegała w 3-osobowym zespole o zróżnicowanym doświadczeniu w UX. Objęłam rolę Junior UX Designera.

Opracowałyśmy 3 prototypy: 1) grę karcianą dla dzieci, 2) nietuzinkową okrągłą grę karcianą dla nastolatków, 3) poradnik savoir-vivre. Wszystkie produkty mają za zadanie przybliżyć pełnosprawnym potrzeby osób niepełnosprawnych.

Założenia/hipotezy

1. Przestrzeń publiczna nie zawsze jest dostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych.
2. Ludzie z niepełnosprawnościami stanowią niewielki procent uczniów, studentów, osób pracujących. Szkolnictwo na wszystkich poziomach wciąż nie jest do końca dostosowane do zasad edukacji włączającej, a pracodawcy obawiają się zatrudniać takich pracowników i/lub nie wiedzą, jak na niepełnosprawnych zareaguje reszta zespołu.
3. Brakuje edukacji najmłodszych i kampanii społecznych adresowanych do dorosłych na temat swoistych dobrych obyczajów względem ludzi z dysfunkcjami.

Etapy pracy:

Empatyzacja

Persony:

Research:

Wnioski na podstawie rozmów z osobami z niepełnosprawnościami i ich rodzinami (zwłaszcza z rodzicami dorosłych niepełnosprawnych):

• Transport zbiorowy i miejsca użyteczności publicznej nie są przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych.
• Rodzice i inni krewni traktują dorosłych niepełnosprawnych jak dzieci, dlatego nie mają oni możliwości rozpoczęcia pracy, nie znają nawet wartości pieniądza.
• Pełnosprawni członkowie społeczeństwa nie wiedzą, jak zachowywać się wobec niepełnosprawnych. Najczęściej od razu spieszą z pomocą, nawet gdy wcale nie jest potrzebna.
• Brakuje osób znających język migowy i treserów psich przewodników dla niewidomych.

Wyniki badań: World Health Organization World report on disability

• Około 15% ludzi na całym świecie ma jakąś dysfunkcję.
• 110-190 milionów dorosłych zmaga się z niepełnosprawnością utrudniającą codzienne funkcjonowanie.
• Deficyty występują najczęściej u dzieci, kobiet, seniorów i ubogich.
• Niepełnosprawni cztery razy częściej skarżą się na niewłaściwe traktowanie.
• Niepełnosprawne dzieci rzadziej chodzą do szkoły niż ich pełnosprawni rówieśnicy.
• Wskaźnik zatrudnienia osób z dysfunkcjami w najbardziej rozwiniętych krajach świata (należących do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju) wynosi 44%. W skali świata pracuje 53% niepełnosprawnych mężczyzn i 20% niepełnosprawnych kobiet.
• Osoby z dysfunkcjami są biedniejsze od pełnosprawnych, również ze względu na koszty związane z opieką, leczeniem, sprzętem medycznym itp.

Definiowanie problemu

Dorośli niepełnosprawni:

• nie wierzą w siebie i boją się zmian,
• chcieliby pracować i mieć własne pieniądze,
• chcą spotykać się z innymi ludźmi, także w środowisku pracy,
• mają ogromny problem ze znalezieniem ofert pracy dla osób z niepełnosprawnościami.

Dodatkowe problemy do rozwiązania:

• konieczność przygotowania przestrzeni pracy wspólnej (biura coworkingowego), do którego łatwo byłoby dostać się osobom niesprawnym ruchowo,
• potrzeba organizowania tematycznych meet-upów i targów pracy w przestrzeniach dostępnych dla ludzi na wózkach,
• portale z ofertami pracy powinny publikować także ogłoszenia rekrutacyjne dla osób niepełnosprawnych ruchowo i/lub psychicznie,
• brakuje szkół zawodowych i techników dostępnych dla niepełnosprawnych, także na uczelniach odsetek studentów z dysfunkcjami nie jest duży.

3 najważniejsze problemy (pytaniach HOW MIGHT WE?):

1. Jak przekonać rodziców dorosłych niepełnosprawnych do tego, że ich dziecko chce i może pracować?

Rodzice boją się podjąć taką decyzję z wielu różnych powodów. Kierują nimi:

• strach przed utratą świadczeń i innych form zabezpieczenia społecznego,
• brak wiary w możliwości ich niepełnosprawnych pociech,
• niepewność co do pozytywnej reakcji współpracowników na pojawienie się niepełnosprawnej koleżanki/niepełnosprawnego kolegi,
• wieloletnia intensywna opieka nad dzieckiem, z której wynika obawa o znalezienie pracy lub jakiegokolwiek zajęcia dla siebie,
• przekonanie, że niepełnosprawność dziecka wyklucza je ze świata „normalnych” dorosłych.

2. Jak zachęcić pracodawców do dostosowania ofert pracy do niepełnosprawnych i skłonić ich do zatrudnienia osób z dysfunkcjami?

Właściciele firm boją się reakcji innych podwładnych na niepełnosprawnych współpracowników, a także konieczności zlikwidowania barier architektonicznych.

• Wielu niepełnosprawnych podkreśla niedostosowanie budynków (także obiektów użyteczności publicznej) do potrzeb osób na wózkach.
• Organizacje działające na rzecz ludzi dotkniętych dysfunkcjami powinny częściej współpracować z przedsiębiorstwami w celu aktywizacji zawodowej swoich podopiecznych.
• Brakuje targów pracy i spotkań branżowych dostosowanych do niepełnosprawnych (zarówno jeśli chodzi o prelekcje, np. poszukiwanie pracy przez niesłyszącego, jak i o dostępność budynku).
• Media publikujące oferty pracy powinny także pokazywać oferty dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności.
• Należałoby nagradzać pracodawców niepełnosprawnych, np. poprzez ulgi podatkowe.
• Pracodawcy nie wiedzą o wielu benefitach wiążących się z zatrudnieniem osoby niepełnosprawnej (np. dofinansowanie), a wiele osób z dysfunkcjami nie zna pracodawców, którzy chętnie dają pracę np. osobom na wózkach czy z trudnościami ze wzrokiem.

3. Jak możemy zwiększyć pewność siebie osób niepełnosprawnych?

Niepełnosprawni nie czują się pewnie w wielu codziennych sytuacjach, np. w pracy. Boją się bycia ocenianymi przez innych i tego, że nie spełnią czyichś oczekiwań. Co więcej, nie mają pojęcia, gdzie mogliby pracować.

Brak poczucia własnej wartości potęguje u niepełnosprawnych to, że:

• widzą swoją dysfunkcję jako cechę, która uniemożliwia pracowanie,
• nie znają rynku pracy – nie wiedzą, co mogliby robić ani gdzie szukać pracy,
• czasem rodzice nie wspierają ich w dążeniu do samodzielności,
• maja świadomość swoich fizycznych ograniczeń i wiedzą, że trudniej niż pełnosprawnemu jest im obsługiwać komputer, skaner i drukarkę, a nawet siedzieć przy typowym biurku,
• edukacja dla niepełnosprawnych na każdym szczeblu słabo przygotowuje nie tylko do zawodu, lecz także do bycia pewnym siebie pracownikiem.

Generowanie pomysłów/rozwiązań

• Należy (jako państwo) skupić się na programach socjalnych dla niepełnosprawnych.
• Urzędnicy powinni nauczyć się języka migowego.
• Niepełnosprawni powinni być przedstawiani jako pracownicy równie wartościowi co ludzie pełnosprawni. Władze lokalne muszą bardziej dbać o edukację niepełnosprawnych.
• Warto, aby niepełnosprawni byli angażowani w proces tworzenia prawa, które będzie wpływało na ich życie.
• Organizacje działające na rzecz niepełnosprawnych powinny współpracować z firmami, które chciałyby ich zatrudniać.
• Zachęcanie przedsiębiorstw do porównywania wyłącznie umiejętności i doświadczenia dwóch osób (jednej z niepełnosprawnością, drugiej pełnosprawnej) przed podjęciem decyzji o zatrudnieniu.
• Przygotowanie kampanii społecznej, w której pokazano by, że niepełnosprawni to świetni pracownicy i doskonali koledzy.
• Pomoc niepełnosprawnym w korzystaniu z takich mediów społecznościowych jak LinkedIn czy GoldenLine.
• Premiowanie przedsiębiorców zatrudniających ludzi z dysfunkcjami (np. niższymi podatkami i różnymi formami dofinansowania).
• Zachęcanie organizatorów targów pracy i spotkań branżowych do uczynienia ich przyjaznymi dla niepełnosprawnych (np. zaproszenie osoby z dysfunkcjami, aby opowiedziała, jak znalazła swoją wymarzoną pracę albo wybór budynku z rozwiązaniami dla ludzi na wózkach).
• Należy promować Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych (sporządzoną w Nowym Jorku 13 grudnia 2006 r.) i wdrażać jej przepisy.

Budowanie prototypów

Uznałyśmy, że najlepszym rozwiązaniem będzie edukowanie co do właściwego traktowania ludzi z dysfunkcjami. Z jednej strony polepszy to postrzeganie osób niepełnosprawnych przez pełnosprawną część społeczeństwa, a z drugiej świadomość bycia rozumianymi wpłynie pozytywnie na poczucie własnej wartości osób na wózkach, niesłyszących czy niedowidzących.

Nasz prototyp:

Zdecydowałyśmy się aż na 3 produkty:

1. Rodzaj poradnika savoir-vivre dla dorosłych i rodzin.
2. Gra karciana dla dzieci w wieku 5-10 lat.
3. Wielokolorowa, zabawna gra dla nastolatków.

Obie gry, dzięki prostym pytaniom i odpowiedziom, mają pokazywać potrzeby niepełnosprawnych. Przykładowe pytanie: Czy osobę na wózku można wnosić po schodach?

Naszym celem jest edukowanie możliwie największej liczby ludzi, dlatego poradnik savoir-vivre miałby być dostarczony do każdej skrzynki na listy w mieście. Każdy z nauczycieli byłby także poproszony o wręczenie ich wszystkim swoim uczniom.

Poza tym chciałybyśmy zorganizować warsztaty programowania, w trakcie których pełnosprawni i niepełnosprawni studenci z pomocą niepełnosprawnych programistów mogliby zaprojektować i zakodować aplikację – grę pokazującą, jak zachowywać się wobec ludzi z dysfunkcjami.

Kto mógłby wesprzeć nasze działania?

Potrzebne byłoby wsparcie finansowe i poparcie społeczne, choć najważniejsza okazałaby się na pewno pomoc samorządu. Musiałybyśmy przygotować profesjonalną prezentację i prototypy „z prawdziwego zdarzenia”.

Jakie zmiany przyniesie wdrożenie tego pomysłu?

Naszym celem jest edukowanie pełnosprawnej części lokalnej społeczności o potrzebach ludzi z dysfunkcjami. Jesteśmy przekonane, że w dłuższej perspektywie zrozumienie ich potrzeb przyniesie zmiany na rynku pracy. Pełnosprawne dzieci i nastolatkowie, grający w gry i kodujący w towarzystwie rówieśników doświadczonych przez los, będą w przyszłości chętniej zatrudniali i pracowali z ludźmi z różnymi dysfunkcjami.

Zdjęcia prototypów: 1) gra karciana dla dzieci, 2) nietuzinkowa okrągła gra karciana dla nastolatków, 3) poradnik savoir-vivre

Testowanie

Nasze prototypy spotkały się z dobrym przyjęciem. Uwagi dotyczyły uatrakcyjnienia wyglądu poradnika i obu gier. Usłyszałyśmy również wyraźną sugestię, że pytania i odpowiedzi do gier należałoby ustalić z osobami niepełnosprawnymi.

Dla zwiększenia wrażliwości i empatii dzieci i młodzieży pytania w grach powinny dotyczyć głównie potrzeb ich niepełnosprawnych rówieśników, bo łatwiej wyobrazić sobie 8-latce, co czułaby, gdyby nie mogła poradzić sobie z otwarciem kartonika z mlekiem, które cała klasa dostała w szkole, niż jak pomóc ściągnąć karton z mlekiem w sklepie, kiedy jest na półce poza zasięgiem rąk osoby niepełnosprawnej.